Notatnik Fana Starych Komputerów
 


Atari 1040STE

 

Bajtek 02/92 - KLAN ATARI - ATARI 1040 STE/MIDI PAKET

      Dystrybutorem zestawu Atari 1040 STE/MIDI PAKET jest
JTT COMPUTER S.C.
WROCŁAW
ul. świdnicka 19
tel. (071) 380-48, 49, 40
fax (071) 44 66 89
tlx 71 2535 jtt
 
      Produkowane od kilku lat Atari ST (a ostatnio Atari STE) jest jednym z najbardziej uniwersalnych komputerów. Składają się na to: bogate wyposażenie w interfejsy, łatwy w obsłudze system operacyjny, przyzwoite możliwości graficzne i dźwiękowe, a także jakość i dostępność oprogramowania zarówno używanego, jak i rozrywkowego.
      Uniwersalność ST pozwala na bardzo łatwe zestawienie potrzebnego środowiska pracy. Gdy zamierzamy używać komputera do DTP, to kupujemy Atari, program Calamus i drukarkę.
      Gdy potrzebujemy uruchomić studio - muzyczne, to łączymy ST z odpowiednim instrumentem i uruchamiamy program typu sekwenser.
      Uniwersalność komputera, a także lansowanie nowego modelu Atari STE zaowocowało wprowadzeniem do sprzedaży zestawów, w których obok nowej maszyny znalazł się monitor i - w zależności od celu przeznaczenia - programy bądź dodatkowy osprzęt.
      W listopadowym numerze "Bajtka" został opisany Atari 1040 STE/DTP PAKET. Obecnie chcemy zaprezentować Czytelnikom Atari 1040 STE/MIDI PAKET.
      Atari ST jako jeden z pierwszych szesnaste-bitowych komputerów po siadał standardowo wbudowane złącze MIDI. Fakt ten przyczynił się do upowszechnienia komputera wśród zawodowych muzyków. Również umiarkowana cena i doskonałe oprogramowanie wpłynęło na bardzo szybkie zadomowienie ST w studiach nagraniowych.
 
MIDI!
      Wielu użytkowników Atari, przyglądając się swojemu komputerowi, zauważyło dwa gniazda typu DIN, pod którymi umieszczono charakterystyczne znaczki z nutką i słowa: "MIDI IN", "MIDI OUT".
      Instrukcja obsługi komputera mówi, że złącze MIDI służy do sprzęgnięcia Atari z elektronicznym instrumentem muzycznym; podłączając odpowiedniej klasy instrumentarium np. Yamahę DX7 II lub Rolanda D-50 lub Kawai K-1 i uruchamiając odpowiedni program np. Cubase firmy STEINBERG, otrzymujemy znakomite narzędzie kompozytorskie. Mając do dyspozycji większą liczbę instrumentów możemy z powodzeniem naśladować orkiestrę symfoniczną!
      Standard MIDI (ang. Musical Instrument Digital Interface), opracowany w 1982 roku, jest wynikiem porozumienia zawartego między firmami produkującymi elektroniczne instrumenty muzyczne (i inne elementy systemu) a producentami komputerów.
      Celem standardu jest umożliwienie wymiany danych między sprzęgniętymi instrumentami, a także komputerem, który spełnia najczęściej rolę rozbudowanego sekwensera.
      W systemie MIDI można połączyć ze sobą 16 instrumentów elektronicznych; mogą to być syntezatory, klawiatury, perkusje elektroniczne, sekwensery, miksery, wzmacniacze a także elektroniczne urządzenia efektowe.
      Połączenie elektryczne między urządzeniami MIDI wykonane jest przy pomocy pętli prądowej. Uwaga! Długość kabla MIDI nie może przekraczać 15 m. Dane przesyłane są w postaci szeregowej z prędkością 31250 bitów na sekundę. Protokół transmisyjny podobny jest do powszechnie stosowanego w interfejsach RS 232.
      Opis złącza znajduje się na rys. 2.
 
      PARĘ SŁÓW O KOMPUTERZE I MONITORZE...
      W skład zestawu Atari 1040 STE/MIDI PAKET wchodzą:
- Atari 1040 STE FM wraz z osprzętem,
- Monitor SM 124,
- instrument muzyczny Kawai MS710,
- Oprogramowanie MIDI - "Happy Music".
 
      Oferowany w zestawie komputer nie różni się prawie niczym, poza wielkością dostępnej pamięci RAM, od komputera opisywanego W teście Atari 1040 STE/DTP PAKET”, dlatego zainteresowanych uwagami o dokumentacji i eksploatacji tego sprzętu odsyłam do 11/91 numeru "Bajtka".
      Jedynie dostarczony monitor SM 124 budził moje małe zastrzeżenie. Po dokładnym przyjrzeniu się wyświetlanemu obrazowi stwierdziłem, że jego geometria nie jest zachowana -lekko zwęża się ku górze i zamiast prostokątnego ekranu otrzymujemy trochę trapezoidalny. Jednak zaobserwowane zniekształcenia obrazu nie obniżają istotnie komfortu pracy z komputerem.
 
KAWAI MS710
      Pisząc o elektronicznych instrumentach w tym także i klawiszowych celowo nie używałem potocznych nazw. Jedni mówią na nie organy, inni syntezatory a jeszcze inni używają angielskiej nazwy keyboard lub polskiego tłumaczenia - klawiatura.
      Jednak na czas testu pozwolę sobie na używanie angielskiego słowa keyboard, odnoszącego się do całego instrumentu muzycznego.
      MS710 jest instrumentem polifonicznym tzn. może jednocześnie generować kilka głosów. Posiada czterooktawową miniklawiaturę (49 klawiszy), która nie reaguje na siłę naciśnięcia klawisza (tak jak w pianinie czy w fortepianie).
      Konstruktorzy Kawai MS710 zadbali o estetyczny wygląd instrumentu. Obudowa została wykonana z czarnego tworzywa sztucznego tak, że wszystkie oznaczenia, przyciski, przełączniki i diody sygnalizacyjne są bardzo dobrze widoczne. Ponieważ keyboard jest instrumentem stereofonicznym, przystosowanym do użytku domowego, posiada wbudowany wzmacniacz i głośniki, umieszczone po prawej i lewej stronie obudowy.
      Dzięki umiejętnie rozplanowanemu położeniu manipulatorów obsługa M5710 jest bardzo wygodna i nie nastręcza kłopotów.
      Po prawej stronie znajdują się przełączniki: Power ON/OFF (zasilanie), Master Volume (regulator siły głosu) i Lower Mode (przełącznik trybów pracy instrumentu). Pod przełącznikami znajduje się panel efektów dźwiękowych czyli: Vibrato, Stereo Chorus Pitch Bend Down - Up.
      Centralną część zajmują przełączniki barw dźwięku i rodzaju generowanego rytmu, a także inne kontrolujące parametry rytmu.
      Lewą stronę instrumentu zajmuje blok przełączników realizujących funkcję Recorder ("magnetofon") i cztery duże przyciski (pads) służące do niezależnego wyzwalania zaprogramowanych brzmień perkusyjnych.
      Z tylu instrumentu umieszczono gniazda interfejsu MIDI, zasilania i gniazdo (typu mini jack stereo) na słuchawki lub wzmacniacz, a na spodzie znajduje się pojemnik na sześć baterii typu R-14.
      Keyboard posiada 24 zdefiniowane na stałe brzmienia, a także wbudowany prosty syntezator umożliwiający tworzenie przez użytkownika nowych barw dźwięku; dostępne są cztery miejsca na tzw. user tone (barwy użytkownika).
      Oprócz automatycznego akompaniamentu instrument oferuje również trzy dodatkowe funkcje:
- Top Note Dual - możliwość równoczesnego generowania dwóch różnych barw z regulacją proporcji między nimi. W ten sposób można również uzyskać 576 nowych głosów.
- Recorder - czyli prosty "magnetofon" umożliwiający rejestrowanie i odtwarzanie zagranych na klawiaturze melodii.
- AD-LIB - funkcja dająca możliwość odegrania kilku na stale zaprogramowanych linii melodycznych przy naciśnięciu jednego klawisza na klawiaturze muzycznej.
      Instrument posiada wbudowany prosty automat perkusyjny, który między innymi zawiera 24 na stałe zdefiniowane rytmy - od heavy metalu poprzez pop do bardziej tradycyjnych np. polki, walca. Oprócz standardowo dostępnych: Start/Stop i regulatora tempa, urządzenie jest zaopatrzone w cztery pożyteczne funkcje:
- Synchrostart/Fill In - naciśnięcie tak oznaczonego przycisku spowoduje wystartowanie perkusji wraz z pierwszym dotknięciem klawisza na klawiaturze, powtórne - spowoduje wtrącenie w rytm tzw. "przejścia",
- Intro/Ending - jak wskazuje nazwa, służy do rozpoczynania i zakończenia utworu efektownymi wstawkami perkusyjnymi.
      Przy współpracy przez MIDI zestaw rytmów nie jest wykorzystywany. Ta sama uwaga dotyczy zainstalowanego "magnetofonu", funkcji AD-LIB i Top Dual Tone.
      Keyboard ma jeszcze jedną ciekawą funkcję - zapewne w celu przyciągnięcia ewentualnych klientów - DEMO. Po wciśnięciu tak oznaczonego klawisza MS710 odgrywa krótką ale interesującą melodię, prezentując w ten sposób całą gamę swoich możliwości brzmieniowych.
      Kawai MS710 dzięki swoim parametrom i wbudowanemu MIDI należy do klasy instrumentów popularnych o dużych walorach dydaktycznych. Jakość odtwarzanych brzmień jest bardzo dobra.
      Instrument dostarczono bez zasilacza lecz jedynie z kompletem baterii (6 x R-1 4), który wystarczył na cztery dni intensywnej eksploatacji. Zainstalowane gniazdo zasilania umożliwia podłączenie do keyboardu zewnętrznego zasilacza (9V - 12V / 400 mA), który dostępny jest w sklepach z artykułami elektronicznymi lub RTV.
 
OPROGRAMOWANIE
      Najczęściej używanym elementem w systemie MIDI (oprócz instrumentu generującego dźwięki) jest sekwenser pozwalający na gromadzenie, przechowywanie i odtwarzanie określonych sekwencji dźwięków. Właściwie są to sygnały sterujące, które powodują wygenerowanie określonej porcji dźwięków w instrumencie (generatorze) współpracującym poprzez MIDI. Sekwenser jest - w dużym uproszczeniu - magnetofonem wielośladowym, który dokonuje rejestracji linii melodycznych, czyli pewnych sekwencji muzycznych w pamięci komputera.
      "Happy Music" jest programem typu sekwenser pracującym w czasie rzeczywistym tzn. muzyk może na bieżąco ingerować w powstający utwór i na bieżąco sprawdzać efekty swojej pracy. Program oferuje 12 ścieżek (tracków), które mogą być w niezależny od siebie sposób zapisane dowolnymi liniami melodycznymi. Liczbę użytych ścieżek ogranicza ją jedynie możliwości sprzęgniętego z komputerem instrumentu muzycznego.
      W pewnym momencie udało mi się zatkać MS710 ilością generowanych dźwięków. O ile standardowe brzmienia zapisane w pamięci keyboardu zostały wygenerowane normalnie, to brzemienia określane mianem user były przez syntezator opuszczone lub wygenerowane w bardzo dziwny sposób - usłyszałem bardzo nieprzyjemne trzaski i brzęknięcia.
      "Happy Music" umożliwia dowolną obróbkę nagranych ścieżek (linii melodycznych) czyli kopiowanie, kasowanie, przenoszenie do innych części utworu.
      Pozwala on również na zwiększenie lub zmniejszenie tempa odtwarzanego utworu, cykliczne powtarzanie wyszczególnionych fragmentów ścieżek lub grup ścieżek.
      Przy wpisywaniu linii melodycznej do pamięci możemy posłużyć się metronomem. Jeżeli bardzo dobrze znamy zapis nutowy, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby swoje utwory wprowadzać nutami. Co prawda edytor nie jest najmocniejszą stroną programu, ale mimo to - znacznym ułatwieniem dla zaawansowanych muzyków.
      Pożyteczną funkcją programu jest możliwość wydrukowania nagranego utworu, w formie zapisu nutowego. Producent oprogramowania dołączył odpowiednie podprogramy obsługujące większość dostępnych na rynku drukarek: 9-igłowych, 24-igłowych i laserowych. Ta funkcja jest bardzo efektywnym narzędziem, pozwalającym na szybką naukę czytania i pisania nut - alfabetu obowiązującego w muzyce.
 
PODSUMOWANIE
      Prezentowany zestaw jest znakomitym narzędziem do poznawania tajników muzyki i zasad komponowania utworów muzycznych. Jest również bardzo przydatną pomocą dydaktyczną w nauce zapisu nutowego.
      Atari 1040 STE MIDI PAKET to nie tylko studio muzyczne w domu, to również zupełnie porządny 16-bitowy komputer, mogący znaleźć bardziej uniwersalne zastosowania. O jego wykorzystaniu decyduje oprogramowanie; może to być edytor tekstu np. 1-st Word Plus, baza danych, mała poligrafia czy zawsze popularne programy rozrywkowe.
 
PARAMETRY TECHNICZNE
      ATARI 1040 STE FM
Procesor: Motorola MC68000, taktowany zegarem 8 MHz.
Pamięć: RAM - 1 MB, ROM - 192 KB.
System Operacyjny: Atari Rainbow TOS + G E M.
Grafika:
- 640 x 400 punktów, mono.
- 640 X 200 punktów, 4 kolory.
- 320 x 200 punktów, 16 kolorów.
Paleta 4096 kolorów.
Dźwięk: 3 niezależne kanały + wspólny generator obwiedni, możliwość dodania szumu.
Klawiatura: 94 klawiszy w układzie QWERTZ z wydzielonym blokiem klawiszy numerycznych i sterowania kursorem. Stacja dysków: 3.5” o pojemności 720 KB
Interfejsy: RS 232, Centronics, DMA o przepustowości 10 Mbitów na sekundę, służące do podłączenia twardego dysku, stereofoniczne wyjście dźwięku, wyjście na monitor kolorowy (analogowe RGB) i monochromatyczny, wyjście HF do telewizora, złącze na dodatkowy napęd dyskietek, MIDI, cartridge max. 128 KB, porty joysticków (6 szt.), port myszy
Pobór mocy: 95 watów
Wymiary: 485 x 305 x 80 mm
Masa: 5 kg
 
      MONITOR SM 124
Ekran: 12" z pokryciem antyrefleksowym
Rozdzielczość: 640 X 400 punktów
Barwa ekranu: czarno-biała (paper-white)
Kąt odchylenia: 900
Pobór mocy: 50 watów
Rozmiary: 276 x 305 x 280 mm
Masa: 7.65 kg
 
      KAWAI MS710
Zakres dźwięków: cztery oktawy (od Cl do C5)
Liczba podstawowych barw dźwięku: 24
Uczba dostępnych rytmów: 24
Sterowanie rytmami:
- Start/Stop,
- Synchro/Fill In,
Liczba brzmień funkcji TOP NOTE DUAL: 576
Liczba brzmień syntezatora: 4
Efekty brzmieniowe: Vibrato, Stereo Chorus, Pitch Bend
Inne funkcje dodatkowe:
- Demo,
- One Finger AD-LIB,
- Niezależne wyzwalania czterech instrumentów perkusyjnych przy pomocy tzw. padów.
Liczba klawiszy: 49
Złącza:
- wyjście na wzmacniacz lub słuchawki,
- wejście zasilania: prąd stały 9 - 12 V/400 mA
- wejście/wyjście MIDI.
Wymiary: 653 X 232 x 77 mm
Masa: 2.4 kg
 
ZALETY
- Duże walory dydaktyczne,
- Prostota obsługi,
- Wysoka jakość oprogramowania.
 
WADY
- Brak polskiej instrukcji do programu "Happy Music",
- Zbyt krótkie przewody MIDI,
- Brak zasilacza do instrumentu muzycznego,
- Brak dokładnej dokumentacji opisującej serię STE (!).

 
ROBERT CHOJECKI

Powiększenie
 
Powiększenie
 
Powiększenie
 
Powiększenie
 
Powiększenie
 
Powiększenie
 
Powiększenie
 


Moje zdjęcia

Powiększenie

Powiększenie

Powiększenie

Powiększenie

Powiększenie

Powiększenie

Powiększenie

      Mimo znacznych zmian względem poprzednich wersji komputerów Atari serii ST wciąż odnoszę wrażenie, że przeznaczeniem tej rodziny była praca w biurze bądź w studiu muzycznym, a nie w domu i nie do zabawy...